Belofte âklimaatneutraal gecertificeerd varkensvleesâ was misleidend, oordeelt Stichting Reclame Code

Posted on November 8, 2023 by admin

Klimaatneutraal varkensvlees, leek Marley Spoon te beloven. Op varkensvleesverpakkingen die het bedrijf in maaltijdboxen aan huis bezorgde, stond „Climate-Neutral Certified”. Volgens de Stichting Reclame Code is dat een misleidende tekst. Een commissie van de stichting oordeelde in juni al dat dat niet mocht, een college van beroep heeft dat besluit dinsdag bevestigd. Marley Spoon heeft de uitingen inmiddels aangepast of weggehaald.

Dat het keurmerk eigenlijk niet belooft dat het vlees klimaatneutraal is, is voor consumenten niet duidelijk genoeg, schrijft de reclamestichting. „In feite gaat het volgens de commissie om een ‘op weg naar klimaatneutraal’-claim.” Het vlees krijgt een klimaatstempel omdat het achterliggende bedrijf, Vallei Varken, belooft de voetafdruk per kilo vlees in 2030 met een kwart te verkleinen ten opzichte van 2018, en daarnaast CO₂-uitstoot te compenseren. Die compensatie schiet tekort, vindt Wakker Dier, de actiegroep die de reclame aanvocht, en de Stichting Reclame Code is het daarmee eens.

Wie de verpakking leest, krijgt volgens de reclamestichting niet duidelijk genoeg mee dat het vlees niet echt klimaatneutraal is. En ook een QR-code die naar een (inmiddels offline gehaalde) informatiepagina leidt, „neemt de misleiding niet weg”.

Indirecte schade

Wakker dier is niet verrast door de uitspraak, zegt een woordvoerder. „Dit is een vrij duidelijke vorm van misleiding. We willen hiermee laten zien dat het een slecht idee is om vlees klimaatneutraal te noemen.”

„Het probleem met vlees is dat je niet goed in beeld kan brengen welke schade de productie aan het milieu toebrengt”, aldus de Wakker Dier-woordvoerder. „Er zijn veel indirecte effecten die op lange termijn schade kunnen opleveren, zoals gifstoffen in het milieu, die je niet goed kunt doorrekenen. In dit geval zijn belangrijke schadeposten niet meegenomen.”

Dat de actiegroep een klacht indiende tegen Marley Spoon, en niet tegen vleesbedrijf Vallei Varken, is volgens de woordvoerder omdat dat bedrijf „het product aanbiedt en de communicatie eromheen verzorgt”. Stappen tegen Vallei Varken sluit hij niet uit.

Marley Spoon was woensdagavond niet bereikbaar voor een reactie, en Vallei Varken was niet in de gelegenheid om te reageren. Op een internetpagina die het bedrijf woensdag offline haalde, stond: „Klimaatneutraal gecertificeerd Vallei Varkensvlees in de box van Marley Spoon.”

Lees ook
Brussel pakt misleidende groene claims – ofwel greenwashing – aan

Correctie: In een eerdere versie van dit bericht stond in een citaat van Wakker Dier dat ‘giststoffen’ milieuschade toebrengen. Dat moesten ‘gifstoffen’ zijn. Hierboven is dat aangepast.

Onzekerheid over of de ‘anderhalve graad’ opwarming al is bereikt

admin
November 11, 2024
0

De door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde valt hoger uit dan tot nog toe gedacht. Dat stellen twee Britse klimaatwetenschappers deze maandag in Nature Geoscience. In een zogeheten ‘korte communicatie’ berekenen ze dat eind vorig jaar die opwarming niet 1,31°C bedroeg, maar 1,49°C.

Daarmee zou nu al de ondergrens van het Parijs-akkoord zo’n beetje zijn bereikt. In 2015 spraken de Verenigde Naties via dit akkoord af om de opwarming te beperken tot ruim onder de 2°C, en liefst tot 1,5°C.

Maar deskundigen zetten kanttekeningen bij het nu gepubliceerde artikel, omdat de auteurs een afwijkende uitgangssituatie kiezen. Het IPCC, het klimaatbureau van de VN, berekent de opwarming ten opzichte van het pre-industriële tijdperk en kiest als referentie hiervoor de periode 1850-1900 – dit wordt de baseline genoemd. Ook veel andere instituten gaan van deze periode uit.

Luchtbubbels

De twee Britse klimaatwetenschappers stellen nu dat de door de mens veroorzaakte opwarming al eerder is begonnen. Ze tonen dat aan op basis van bestaande data van Antarctische ijskernen, dat zijn lange staven ijs die uit de ijskap zijn geboord. IJs vormt zich door het samendrukken van sneeuw die door nieuwe lagen, vers gevallen sneeuw wordt bedekt. In het ijs blijven vaak luchtbubbels gevangen. Analyse van de lucht in die bubbels geeft weer hoeveel CO₂ er op het moment van ijsvorming in de atmosfeer zat.

De twee klimaatwetenschappers analyseerden ijsdata over de periode 13 n.Chr. tot 1700. Ze concluderen dat er over die periode al sprake is geweest van een opwarming van circa 0,2°C. „Met name door ontbossing”, zegt Piers Forster, hoogleraar Fysische klimaatverandering aan de universiteit van Leeds, en een van de auteurs. „Maar ook door toenemende veeteelt, en vroege industrieën.”

Dat de aarde vóór 1850 misschien al iets is opgewarmd, is „een puur wetenschappelijke discussie”, zegt Carl-Friedrich Schleussner, die aan het Oostenrijkse onderzoeksinstituut IIASA een groep leidt die onderzoek doet naar impacts van klimaatverandering. Wat de twee auteurs in hun artikel doen is de baseline eerder leggen. „Dat is een puur methodologische keuze”, zegt Schleussner. Het betekent niet dat de doelstelling van het Parijs-akkoord eerder is bereikt. Dat gaat uit van de periode 1850-1900. De opwarming sindsdien blijft, ook in de nieuwe berekening, hetzelfde: 1,31°C.

Extra verwarring

Schleussner zegt dat de publicatie voor extra verwarring kan zorgen. Dat speelt sowieso al, omdat verschillende cijfers rondgaan. De World Meteorological Organization meldde afgelopen maart dat de opwarming eind 2023 was uitgekomen op 1,45°C. Terwijl de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA het getal 1,36°C noemde. De cijfers baseren zich op net iets andere berekeningen. En vaak zijn natuurlijke variaties, zoals het wel of niet optreden van een El Niño, ook meegenomen. Dat speelde vorig jaar bijvoorbeeld. Een El Niño heeft toen voor extra opwarming gezorgd – het oppervlak van de Grote Oceaan is dan relatief warm. Maar het is een natuurlijk proces, net als vulkaanuitbarstingen. Eigenlijk zou je dit soort effecten uit moeten filteren, om alleen de door de mens veroorzaakte opwarming over te houden.

Die verwarring speelde ook vorige week weer. De Copernicus Climate Change Service, opgezet door de Europese Commissie, meldde dat de opwarming dit jaar hoogstwaarschijnlijk voor het eerst boven de 1,5°C uit zal komen. Maar ook bij dit cijfer is het effect van El Niño nog inbegrepen – het fenomeen hield aan tot juni.

Het IPCC brengt de door de mens veroorzaakte opwarming wel in kaart, maar doet dat slechts eens in de vijf, zes jaar. Daarom is twee jaar geleden een initiatief gestart dat jaarlijks alle indicatoren van klimaatverandering op een rij zet, waarbij ook de rol van de mens wordt uitgefilterd. Het initiatief wordt geleid door dezelfde Piers Forster die nu het korte artikel in Nature Geoscience heeft gepubliceerd.

Eind 2022 bedroeg de door de mens veroorzaakte opwarming 1,26°C ten opzichte van de periode 1850-1900, zo berekende Forster met een grote groep collega’s. Eind 2023 was het 1,31°C. Eind 2024 zal dit cijfer weer hoger liggen, omdat de concentratie broeikasgassen in de lucht blijft toenemen. Maar hoeveel hoger, dat blijft afwachten.

Vroege astma benadeelt geheugenontwikkeling

admin
November 11, 2024
0

Astma kan kinderen flink belemmeren in hun dagelijks leven. En dan gaat astma ook nog samen met iets een minder goed geheugen, blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek in het medisch-wetenschappelijke blad JAMA Network Open.

Kinderen die al jong last hebben van astma, een chronische ontsteking van de longen, hebben mogelijk een minder goede cognitieve ontwikkeling, was het vermoeden van de onderzoekers. Eerder was al gebleken dat volwassenen met astma meer moeite hebben om snel geheugentestjes uit te voeren dan mensen zonder de longziekte. In Nederland hebben ongeveer 600.000 mensen astma, waarvan ongeveer 80.000 kinderen.

Spelletje

De Californische onderzoeksgroep volgt sinds 2015 de cognitieve ontwikkeling van bijna 12.000 Amerikaanse kinderen. In de grote groep hadden ze gezien dat kinderen met astma slechter scoorden op geheugentestjes. Bij 474 kinderen met en zonder astma volgden de onderzoekers nog twee jaar de cognitieve ontwikkeling.

De kinderen uit het onderzoek deden een spelletje waarbij ze zich de richting van pijltjes moesten herinneren en hun reactiesnelheid werd gemeten. Dit soort testjes zeggen iets over het episodische geheugen; de mate waarin mensen zich gebeurtenissen herinneren.

Wie geregeld een spelletje Memory met jonge kinderen speelt, ziet hoe snel ze daar beter in worden. Dat het brein van kinderen zich rap ontwikkelt, was ook in het onderzoek te zien: alle groepen gingen vooruit. Maar het geheugen van kinderen die al jong astma hadden, maakte minder progressie dan dat van kinderen die later astma kregen, of helemaal niet.

Vroege astma

Kinderen die na het begin van de studie astma kregen, scoorden weliswaar slechter dan kinderen zonder astma, maar hun curve ging even stijl omhoog als die van kinderen zonder astma. De geheugenontwikkeling van kinderen met vroege astma verliep minder snel.

In een grotere groep waarin de onderzoekers terugkeken, zagen de ze niet alleen bevestigd dat astmatische kinderen lager scoorden op geheugentesten. De kinderen met de longaandoening hadden gemiddeld ook iets meer tijd nodig om vragen te beantwoorden en konden zich moeilijker concentreren. Zulke verbanden werden bij volwassenen al eerder gevonden.

Geheugencentrum

De studie kan weliswaar niet bewijzen dat astma de oorzaak is van een minder goede ontwikkeling. Toch doen de onderzoekers een poging om het verband tussen astma en cognitieve ontwikkeling te verklaren: langdurige ontstekingen werken door in de hersenen. En dan met name in het geheugencentrum, de hippocampus, waar voortdurend nieuwe verbindingen worden gelegd onder invloed van de omgeving.

De onderzoekers blijven met een aantal vragen achter. Ze weten bijvoorbeeld niet hoe vaak en hoe benauwd deze kinderen was – en in hoeverre dat een rol speelt in hun ontwikkeling. Ook konden ze niet zien of het gebruik van pufjes met corticosteroïden invloed op de hersenen had. Verder willen ze weten of er een driehoeksrelatie bestaat tussen luchtverontreiniging, astma en geheugen en hoe bepalend de afkomst van kinderen is.

Politie gepikeerd over kritiek op aanpak gewelddadigheden: ‘Politici moeten dempen in plaats van uitvergroten’

admin
November 11, 2024
0

Binnen de Nationale Politie groeit het ongenoegen over de wijze waarop politici reageren op de aanpak van de ongeregeldheden voor en na de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv.

„Politici zouden de vreselijke incidenten juist moeten dempen in plaats van uitvergroten. Er is nu sprake van een beangstigende polarisatie”, zegt José Rooijers, sectorhoofd bij de politie Oost-Nederland. Het is een van de eenheden die de afgelopen dagen tientallen agenten naar Amsterdam moesten sturen om bijstand te verlenen. „Politici zijn alleen maar bezig meer aanhang te zoeken in plaats van ervoor te zorgen dat we weer vreedzaam met elkaar kunnen samenleven.”

Ook bij de Amsterdamse politie is men verontwaardigd over de kritiek op de aanpak van de wanordelijkheden. „We hebben van donderdagochtend tot midden in de nacht idiote diensten gedraaid. Achthonderd agenten waren overdag in de weer en ’s nachts hebben we ook honderden agenten op straat gehad omdat er signalen kwamen dat het uit de hand zou lopen. Zo’n inzet hebben we in tijden niet meer gehad”, zegt een Amsterdamse politiefunctionaris die dagenlang leidinggaf aan de operaties. Hij wil niet met zijn naam in de krant. „Ook als er nog een paar honderd agenten meer waren ingezet, zou de nacht niet anders zijn verlopen. Dit soort stadsterreur is nu nauwelijks te bestrijden maar we zullen de aanpak mogelijk veranderen.”

Nine Kooiman, voorzitter van de Nederlandse Politiebond, hekelt „al die ‘deskundigen’ en toetsenbordridders die het politieoptreden niet goed genoeg vinden en de ene belediging na de andere over politiemedewerkers uitstorten. Waar is de rugdekking?” Met zoveel brandhaarden in de samenleving heeft de politieorganisatie volgens Kooiman „behoefte aan water in plaats van olie op het vuur”.

Yesilgöz

Veel politiemensen keken afgelopen dagen vol onbegrip naar de reacties van politici van regeringspartijen. „Géén aanhoudingen donderdagnacht tijdens de jodenjacht???’’, schreef Geert Wilders op X.

De meeste verbazing wekte een post van Dilan Yesilgöz, VVD-partijleider en tot vijf maanden geleden minister van Justitie. Op X suggereerde ze zondagmiddag dat de politie te lankmoedig optreedt. „En dan je afvragen waarom mensen vertrouwen in de overheid verliezen. In hemelsnaam”, schreef Yesilgöz. Desgevraagd laat ze weten dat haar bericht niet moet worden gezien als kritiek op de politie. „Onze politie reageert en handelt altijd in opdracht van het bevoegd gezag.”

ME’ers zijn individueel met schild achter verdachten aangerend. Dat is echt uitzonderlijk

Amsterdamse politiefunctionaris

Dit soort opmerkingen „helpen niet echt”, zegt Gert Veurink, eenheidschef Oost-Nederland. „Het leidt alleen maar tot onrust buiten in de samenleving en binnen de politie.” De ongeregeldheden in Amsterdam zijn volgens Veurink „complexe problemen en het is te simpel om één partij – antisemitische jongeren, rellende voetbalhooligans, de NCTV of de driehoek van Amsterdam – als schuldige aan te wijzen. Het probleem heeft vele kleuren. Het is één giftige cocktail”, aldus Veurink.

Bij alle voetbalwedstrijden zie je volgens Rooijers, portefeuillehouder voetbal en verantwoordelijk voor de inzet van de ME in Oost-Nederland, dat relschoppers elkaar uitlokken en provoceren door pijnlijke zaken te roepen. „Hier begon het met Maccabi-supporters die Palestijnse vlaggen afpakten en in brand staken en beledigingen riepen zoals: ‘Jullie hebben geen scholen meer nodig in Gaza, want we hebben alle kinderen al gedood.’ Daar reageert de andere partij dan weer op.” Volgens Rooijers worden „de gebeurtenissen nu veel te politiek gemaakt en daardoor neemt de polarisatie alleen maar toe.”

**Agenten beschermen supporters** van Maccabi Tel Aviv.

Scooters

Dat na de wedstrijd geen aanhoudingen werden verricht onder mensen die geweld gebruikten tegen Maccabi-supporters, is volgens de Amsterdamse politie mede veroorzaakt door een „strategische” afweging. „Onze inzet richtte zich ’s nachts op het beschermen van de Maccabi-supporters die werden belaagd door jongens op scooters”, zegt een leidinggevende politiefunctionaris. „De supporters zijn bijeengebracht op het Spui en toen naar het Rokin gebracht waar ook andere supporters waren. Daarna zijn ze met bussen naar hotels gebracht en keerde de rust in de stad terug”.

De Amsterdamse politie heeft naar eigen zeggen het uiterste gedaan om op te treden tegen relschoppers. „De ME is getraind om in groepsverband te handelen. Donderdagnacht zijn ME’ers individueel met schild achter verdachten aangerend. Dat is echt uitzonderlijk.”

Met een paar honderd extra agenten was het niet anders verlopen. Dit soort stadsterreur is nu nauwelijks te bestrijden

Amsterdamse politiefunctionaris

De politie geeft toe dat de beelden op sociale media waarop een politiebusje te zien is dat ’s nachts supporters lijkt te begeleiden die met knuppels en stalen pijpen over straat gaan „er lelijk uitzien”. Toch zat hier volgens de politie wel degelijk een plan achter. „We moeten altijd een afweging maken. Wat betekent het als ze uitstappen [fysiek de confrontatie aangaan] voor de agenten en voor de omstanders?”, aldus een leidinggevende functionaris. „In dit geval werd voor gekozen te wachten op extra manschappen. Daarna zijn de supporters ingesloten.”

De politie verwacht nog wel verdachten te kunnen arresteren die verantwoordelijk waren voor ernstige gewelddadigheden. „Dat is onze taak”, zegt Rooijers. „Ik denk zeker dat we nog mensen achterover kunnen trekken. Het onderzoek betekent wel een aanslag op de toch al overbelaste organisatie.”